- "Nigdy, jak w owej sali, nie odczuwało się historycznej powagi chwili,
dla nas, Polaków, poważniejszej niż dla kogokolwiek. Na stole leżał
tekst traktatu, który Niemcy mają podpisać, traktatu, który uznaje
niepodległe państwo polskie, mocą którego Niemcy zwracają Polsce nie
wszystko wprawdzie, co jej zagarnęli w przeszłości, ale prawie wszystko
to, czego nie zdołali zniemczyć. (...) W ciągu swego wiekowego zmagania
się z zachodnim sąsiadem nie miała Polska takiej chwili od Kazimierza
Jagiellończyka, od drugiego pokoju toruńskiego. Zapomniałem wówczas o
rzeczach i ludziach małych, o sporach i utarczkach codziennych, o
marnych ambicjach i marnych intrygach, które stawały na drodze dążeniu
do wielkiego celu - myśl biegła po wielkich szlakach dziejowych, sięgała
w odległą przeszłość, szukała odpowiedzi na zagadnienia przyszłego bytu
państwa i narodu". Tak pisał Roman Dmowski o Traktacie Wersalskim, który podpisany zostawał dokładnie 100 lat temu 28 czerwca 1919 roku. Na starych taśmach filmowych z tego wydarzenia widzimy, jak pierwszy podpis pod powstaniem Polski składa Ignacy Paderewski, jak trzęsie mu się ręka, świadoma powagi chwili. Nasz kraj wracał na mapę świata.
Co ważne to był jeden z nielicznych momentów w dziejach, gdy po zwycięskiej wojnie, w której zginęło około 9 milionów ludzi, Polska osiągała wymierne korzyści. Obchodzona setna rocznica tego wydarzenia była początkiem kształtowania się granic II Rzeczpospolitej, co nastąpiło ostatecznie
dopiero dwa lata później. O bitwie warszawskiej, po której podpisano traktat ryski i ustalono granice na wschodzie wiemy naprawdę sporo, także wygrane powstanie
wielkopolskie jest znane. W tym roku świętujemy setną rocznicę powstań śląskich. A jak było z Podbeskidziem?
Upadek monarchii austro-węgierskiej sprawił, że teren Galicji musiał zostać podzielony. Rejon Bielska był terenem spornym między Polską, Niemcami i Czechami. Powstała, podobnie jak Polska, Czechosłowacja najechała w styczniu 1919 roku teren Śląska Cieszyńskiego i trwały zacięte walki, w których nasi południowi sąsiedzi dopuszczali się aktów ludobójstwa! O losach tego rejonu miał zadecydować plebiscyt, ostatecznie do niego nie doszło i 28 lipca 1920 roku Rada Ambasadorów dokonała podziału Śląska Cieszyńskiego wskutek czego Bielsko i okolice trafiły w granice Rzeczpospolitej. To był niezwykle ważny krok, bowiem Bielsko od 1922 roku weszło w skład województwa śląskiego, stając się kołem zamachowym polskiej gospodarki.
Potem przyszedł rok 1938, gdy Polacy odzyskali Zaolzie dokonując ten jeden jedyny raz aktu zaborczego wobec innego państwa.
Żywiec i powiat żywiecki od razu wszedł w skład granic odradzającego się państwa polskiego. Zarządzający od 1838 roku miastem Habsburgowie wystąpili o obywatelstwo polskie, dzięki czemu mogli zatrzymać większość dóbr, które po traktacie wersalskim trafiły pod zarząd państwowy. Habsburgowie obnosili się wręcz ze swoją polskością, a gdy wybuchła II wojna światowa ostatni władca państwa żywieckiego Karol Olbracht Habsburg odmówił podpisania volkslisty.
Brak komentarzy