Najpierw uczestnicy imprezy obejrzeli film Ocalona pamięta - wstrząsającą opowieść Gerdy Weissmann-Klein o wojennych losach jej rodziny i jej samej, o pobytach w kolejnych obozach, o ludziach, którzy pomogli jej przetrwać, o zakończonym w czeskich Volarach marszu śmierci i wyzwoleniu przez amerykańskich żołnierzy. Jeden z nich - uciekinier z nazistowskich Niemiec Kurt Klein - został jej mężem.
Dla bielszczan szczególnie ciekawe były w tej filmowej historii wspomnienia i fotografie rodzinnego miasta Gerdy - Bielska-Białej.
Gerda Weissman-Klein urodziła się w Bielsku w 1924 roku, mieszkała z rodzicami i bratem w domu przy ulicy Cieszyńskiej. W Bielsku-Białej kończyła szkołę. W czasie wojny wszyscy członkowie rodziny trafili do hitlerowskich obozów koncentracyjnych. Przeżyła tylko Gerda. Wyjechała do Stanów Zjednoczonych, tam wraz z mężem założyli fundację - by dawać świadectwo zagłady Żydów, być głosem losów milionów ludzi, których losy nie mogą być opowiedziane.
Gdy realizatorzy filmu Ocalona pamięta przyjechali do Bielska-Białej w 1993 roku, ekipą się opiekowała i oprowadzała ją po mieście obecna szefowa Gminy Wyznaniowej Żydowskiej Dorota Wiewióra. W 1995 roku miasto odwiedziła bohaterka filmu wraz z całą rodziną.
- Dom Weissmannów wyglądał wtedy jeszcze tak jak w filmie, ale był bardzo zniszczony. W kuchni stał kredens, który Gerda pamiętała z dzieciństwa - opowiadała D. Wiewióra.
Mówiła też o wielkich osiągnięciach Gerdy (jest wśród nich m.in. Medal Wolności otrzymany od prezydenta Baracka Obamy, członkostwo w radzie prezesów waszyngtońskiego Muzeum Pamięci Holocaustu) i działalności edukacyjnej jej fundacji. Prezentowała materiały z zestawu edukacyjnego rozsyłanego do szkół na świecie przez fundację. Są w nim rodzinne zdjęcia Gerdy z Bielska - ocaliła je, przechowując w butach narciarskich (to dzięki tym butom przetrwała marsz śmierci), dokumenty, listy, mapy, płyta z filmem oraz napisana w 1957 roku przez Gerdę Weissmann-Klein książka Wszystko za życie.
Książka nie od razu wzbudziła zainteresowanie, dopiero w latach 90. odkrył ją przyszły reżyser filmu Ocalona pamięta Kary Antholis. W zeszłym roku wyszła po polsku nakładem oświęcimskiego Wydawnictwa Bez Fikcji.
- Książka jest wstrząsająca. Bardzo bym chciała, żeby trafiła do bibliotek i szkół - mówiła Dorota Wiewióra. - Mam też nadzieję, że doczekamy się kiedyś tablicy pamiątkowej na ścianie rodzinnego domu Gerdy Weissmann-Klein. Także żydowski szlak historyczny powinien zostać doprowadzony do tego domu. Gerda jest podwójnie nasza - nasza, bo związana z Bielskiem-Białą i nasza ze względu na martyrologię Żydów.
W spotkaniu w książnicy brała milczący udział przyjaciółka Gerdy - Ilse, a raczej wykonany przez Annę Jakubowską jej symboliczny wizerunek - wychudzona kobieta owinięta anielskim skrzydłem, trzymająca pod sercem dar przyjaźni - czerwoną malinę.
Wrześniowe spotkanie miało rozpoczynać tegoroczny, 10. Kongres Kobiet Podbeskidzia, jednak pandemia pomieszała szyki organizatorom.
Gerda Weissmann-Klein, choć już bardzo sędziwa, ma konto na Facebooku, komentuje rzeczywistość, udziela wywiadów. Kiedy kilka miesięcy temu zapytano ją, jak przeżyć pandemię, odpowiedziała, że można użyć tych samych metod, jakich ona użyła do przetrwania Holocaustu. Bo strach jest ten sam - przed śmiercią bliskich, przed nieznanym, przed niewiedzą, kiedy strach się skończy. Ale nawet w najtrudniejszych czasach trzeba mieć nadzieję.
źródło: UM Bielsko - Biała
Brak komentarzy